Historia 1 Sandomierskiej

Drużyny Harcerskiej

Dawno, dawno temu – tak mogłaby zaczynać się historia naszej drużyny, bo czasy dzieciństwa i młodości zawsze kojarzą się z piękną bajką, ale choć minęło wiele lat nasza historia trwa nadal, i to jest chyba jej najcenniejszy, ponadczasowy przekaz.

W 1912 r. przy Gimnazjum Rosyjskim w Sandomierzu powstaje pierwsza męska drużyna skautowa, której założycielem był Stanisław Młodożeniec (później znany pisarz). Do tej drużyny należy również Adam Bień (1899-1998), późniejszy polski polityk, prawnik, członek władz Polskiego Państwa Podziemnego, skazany w słynnym „procesie szesnastu”. Działająca w podziemiu pierwsza w Sandomierzu drużyna skautowa przyjmuje imię gen. Michała Sokolnickiego oraz znak podkowy (to w heraldyce symbol mocy i ochrony, a w tradycji ludowej symbol szczęścia). Sandomierscy skauci wydają własne konspiracyjne pisemko pt. „Nasze”, do którego artykuły pisane są odręcznie. Ukazuje się w sumie 12 numerów pisma, z których niestety żaden nie dotrwał do naszych czasów.

Początki młodszej 1 Sandomierskiej Drużyny Harcerskiej sięgają roku szkolnego 1982/1983, kiedy to przy I Liceum Ogólnokształcącym w Sandomierzu, bezpośrednio po zorganizowanym w ramach Starszoharcerskiej Akcji Szkoleniowej obozie letnim na Mazurach i w Przebrnie, powstały dwie drużyny starszoharcerskie – 1 SDSH kierowana przez Alberta Krawczyka i drużyna próbna 7 SDHS kierowana przez Roberta Maziarkę i Wojtka Brzozowskiego. Obie drużyny rozpoczęły działalność we wrześniu 1982 r. W skład pierwszej z nich weszli doświadczeni harcerze, którzy wcześniej byli członkami innych drużyn działających przy I LO (m.in. 51 i 52 DSH). Drugą drużynę utworzono z myślą o uczniach klas pierwszych. Obie drużyny weszły wkrótce w skład utworzonego przy szkole szczepu, którego komendantem został Albert Krawczyk, a zastępcami Agnieszka Wróbel i Robert Maziarka. W zbiórce konstytucyjnej uczestniczyła komendantka Hufca Sandomierz – dh. Barbara Mazur. W ciągu roku szkolnego drużyny uczestniczyły w wielu akcjach starszoharcerskich, m.in. w I Zlocie Harcerstwa Starszego Chorągwi Tarnobrzeskiej.

Kolejny rok szkolny 1983/1984 spowodował konsolidację harcerzy obu drużyn. Powstała myśl o stworzeniu nowej drużyny, która przejęłaby wszystkich czynnych harcerzy uczących się w I Liceum Ogólnokształcącym, ale jednocześnie otworzyłaby dostęp do drużyny dla harcerzy z innych sandomierskich szkół. Założenia dotyczące programu oraz projekt konstytucji drużyny powstawały ostatecznie w trakcie obozu wędrownego na Mazurach, zorganizowanego w ramach Harcerskiej Akcji Letniej w dniach od 3 do 24 sierpnia 1984 r. Uczestnikami obozu byli: Małgorzata Andrzejewska, Małgorzata Baranowska, Eliza Czerwińska, Grażyna Fijałkowska, Mariusz Jerka, Tadeusz Jerka, Beata Koseła, Joanna Krawczyk (komendantka obozu), Tomasz Masternak, Krzysztof Stanek oraz Urszula Wawrysz.

Decyzja o utworzeniu drużyny ukonstytuowała się 1 września 1984 r. W zamyśle miała to być drużyna, która kontynuowała tradycje pierwszej sandomierskiej drużyny skautowej, założonej w 1912 r. Dlatego za jej patrona obrano gen. Michała Sokolnickiego, na plakietce widniała podkowa i rozpoczęto wydawanie pisemka „Nasze”. Jego początki to przepisywane na maszynie, powielane w ok. 100 egzemplarzach i spinane spinaczami kartki. Drużynowym zostaje Mariusz Jerka.

Rok 1985 zapoczątkował najlepszy okres funkcjonowania drużyny. Początkowo pomieszczeń na zbiórki użycza PTTK lub KMPiK. W zimie Spółdzielnia Mieszkaniowa udostępnia na harcówkę piwnicę w bloku przy ul. Czachowskiego 34. Na zbiórki zapraszani są ciekawi ludzie, w tym Adam Bień, Zbigniew Stanek czy dh. Bakalarska. Organizowane są różne akcje, z których najważniejsza jest Kampania „Bohater Drużyny”, zakończona 12 maja 1985 r. nadaniem imienia gen. Michała Sokolnickiego. Prowadzone są różne działania integracyjne, np. ferie zimowe. Współpraca z PTTK przynosi szereg wspólnych projektów, w tym Rajd „Cztery Pory Roku” organizowany w Klimontowie (następne edycje w Osieku, Iwaniskach, Baranowie Sandomierskim, Annopolu) czy majowy Rajd „Jędrusie”, szlakiem oddziałów partyzanckich z okresu II wojny światowej. Drużyna przygotowuje też trasę starszoharcerską o Puchar Komendanta Chorągwi na Rajdzie Porytowe Wzgórza a latem organizuje obóz wędrowny po Jurze Krakowsko-Częstochowskiej oraz obóz historyczny w Lasach Janowskich. Bierze też udział w Polowej Zbiórce Harcerzy Starszych na Polach Grunwaldu. Członkowie drużyny uczestniczą ponadto w obozie w Przebrnie, w Operacji Frombork, w obozie astronomicznym w Załęczu Wielkim i obozie górskim na Słowacji.

Początek nowego roku szkolnego 1985/1986 przynosi zmianę na stanowisku drużynowego – miejsce Mariusza Jerki zajmuje Robert Maziarka. Drużyna kontynuuje działania cykliczne i organizuje nowe akcje – biwak w Górach Świętokrzyskich, Rajd Bieszczadzki, Ojcowska Złota Jesień, Tydzień Bohatera Drużyny, Zimowisko w Ojcowie. W 10 Jubileuszowym Rajdzie Porytowe Wzgórze drużyna zajmuje I miejsce w rywalizacji o Puchar Komendanta Chorągwi Tarnobrzeskiej. Realizowane są także imprezy integracyjne: Andrzejki, Mikołajki i Wigilia drużyny. Żeby zarobić na wyjazdy wakacyjne na zlecenie Zakładu Zieleni Miejskiej członkowie drużyny oczyszczają sandomierską skarpę, wycinając suche gałęzie i zbierając śmieci. W lecie drużyna organizuje obóz wędrowny na Roztoczu, obóz jaskiniowy na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej oraz krótki obóz na Pobrzeżu Słowińskim, zakończony udziałem w Polowej Zbiórce Harcerzy Starszych w Gdyni.

Rok szkolny 1986/1987 rozpoczyna się od realizacji tygodnia „Bohatera Drużyny”. Współpracując z PTTK członkowie drużyny malują szlaki turystyczne w okolicach Sandomierza. W czasie Harcerskiej Akcji Letniej odbywa się obóz na Pojezierzu Chełmińskim, który płynnie przechodzi w Polową Zbiórkę Harcerzy Starszych we Fromborku. Poza tym członkowie drużyny udzielają się w projektach zewnętrznych, część dziewczyn wyjeżdża na obóz dziennikarski do Fromborka, który organizuje czasopismo „Drużyna – Na tropie”, druga część drużyny, w ramach współpracy z PTTK, wyjeżdża w Tary na wyprawę przodowników sandomierskiego PTTK.

W następnym roku szkolnym 1987/1988 największą popularnością cieszą się wyprawy survivalowe zrealizowane w okolicach Iwanisk czy w Górach Świętokrzyskich. Drużyna spotyka się także na Andrzejkach, Wigilii i Balu Karnawałowym. W wakacje odbywa się obóz wędrowny w Sudetach. Męska część drużyny realizuje się jako kadra instruktorska na obozie Hufca Sandomierz w Przebrnie.

We wrześniu 1988 r. funkcję drużynowego obejmuje Dariusz Kiciński. W ciągu roku szkolnego odbywają się kolejne edycje Ojcowskiej Złotej Jesieni, Zimowiska w Ojcowie, Czterech Pór Roku, Rajdu Porytowe Wzgórze. W grudniu odbywa się akcja zarobkowa „Mikołaj”, Wigilia, Bal Sylwestrowy, a w styczniu Bal Przebierańców. Drużyna kontynuuje także wyprawy survivalowe – biwak w Międzygórzu i Rajd „Kto nie maszeruje, ten ginie” na trasie Annopol – Baranów Sandomierski. . Chłopcy eksplorują nowoodkrytą jaskinię w Ojcowskim Parku Narodowym – Jamę Ani a w kwietniu 1989 r. część drużyny uczestniczy w kursie skałkowym w Dolinie Będkowskiej, którego instruktorem jest m.in. Konstanty Miodowicz. Kurs umacnia nową pasję członków drużyny związana ze wspinaczką i eksploracją jaskiń. W lecie jeszcze raz drużyna wędruje po Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, rozwijając swoje zainteresowania i umiejętności wspinaczkowe. Absolwenci kursu przekazują swoją wiedzę tym, którzy w szkoleniu nie uczestniczyli. Kolejny obóz skałkowy odbywa się w Dolinie Kobylańskiej.

Na zbiórce konstytucyjnej 3 września 1989 r. funkcję drużynowego przejmuje ponownie Mariusz Jerka. Decyzją drużyny zastępy zostają rozwiązane i zapada decyzja o wspinaczce jako głównym zadaniu drużyny. Odbywa się jeszcze survival w Górach Świętokrzyskich z próbą pobicia rekordu przejścia czerwonego szlaku. Część drużyny bierze udział w Rajdzie Bieszczadzkim PTTK. Odbywa się także ostatnia Ojcowska Złota Jesień.

Rok 1989 jest już jednak schyłkowym czasem funkcjonowania drużyny. Jej trzon stanowili jednak uczniowie różnych sandomierskich szkół. Przychodzi czas, że, w związku z pracą czy studiami, większość z nich rozjeżdża się we wszystkie strony Polski, także za granicę. Na miejscu pozostają nieliczni, którzy nie są już w stanie udźwignąć ciężaru prowadzenia drużyny. Na szczęście mimo upływu lat, udaje się utrzymywać kontakt. Najpierw mniej oficjalnie, spotykając się w mniejszych grupkach, potem ogłaszając otwarte spotkania dla wszystkich w Sandomierzu. Najczęściej w czasie wakacji lub w okresach świątecznych. Pierwsze oficjalne spotkanie po latach odbywa się w Sandomierzu 3 czerwca 2000 r. (najpierw kawa w Ciżemce, potem ognisko w Mokoszynie). Rok 1989 jest już jednak schyłkowym czasem funkcjonowania drużyny. Jej trzon stanowili jednak uczniowie różnych sandomierskich szkół. Przychodzi czas, że, w związku z pracą czy studiami, większość z nich rozjeżdża się we wszystkie strony Polski, także za granicę. Na miejscu pozostają nieliczni, którzy nie są już w stanie udźwignąć ciężaru prowadzenia drużyny. Na szczęście mimo upływu lat, udaje się utrzymywać kontakt. Na pierwszy wspólny wyjazd 15-17 czerwca 2007 r. wybrano oczywiście Jurę Krakowsko-Częstochowską, a dokładnie Zrębice koło Olsztynem. Następne zbiórki organizowane są już dość regularnie, co rok lub co dwa lata, w różnych, ciekawych turystycznie miejscach Polski (Roztocze, Bieszczady, Jura, Mazury, Pojezierze Drawskie). Członkowie drużyny przywożą na nie swoje rodziny – małżonków, partnerów, dzieci. Nieco starsi już harcerze wędrują po górach, żeglują po jeziorach, śpiewają harcerskie piosenki, ale przede wszystkim wspominają piękne historie z dziejów drużyny. W roku 2023 po raz pierwszy udało się zorganizować dwa wyjazdy w ciągu jednego roku – na Mazury i do Magurskiego Parku Narodowego. W tym samym roku, 2 grudniu w Ciżemce odbywa się Bal Drużyny, inaugurujący obchody jej 40-lecia.

Ten spędzony wspólnie czas pozwala zapomnieć o codziennych problemach, umacnia przyjaźń, a nawet inicjuje nowe związki. Bo jak mówi stara harcerska piosenka: „Nie zgaśnie tej przyjaźni żar, co połączyła nas. Nie pozwolimy by ją starł nieubłagany czas”